Een aantal gedenktekens en monumenten in Winschoten herinneren aan de verschrikkingen van de Shoah en de vermoorde Joodse inwoners. Aanvankelijk dacht men dat het om 446 personen ging, maar in 1995 ontdekte men dat dit niet klopte en werd het aantal bijgesteld op 396. Reden hiervoor was dat er al vóór 3 oktober 1942 joodse mannen uit Winschoten per trein naar de verschillende werkkampen in Nederland afgevoerd zijn.
Joods Monument
Onthulling: 4 april 2005
Het monument bestaat uit drie betonzuilen met namen van de slachtoffers uit Winschoten. Daarvoor staat een zwart natuurstenen voetstuk met een gebroken Davidsster. Om het geheel staan gele paaltjes. Het monument is een ontwerp van Bert van Ringh en is te vinden op het Israëlplein in het hart van Winschoten. Hier hadden de meeste Joodse inwoners hun woning en/of bedrijfje.
De tekst naast de Davidster luidt:
“Hun zielen worden gebundeld
in de bundel van het eeuwig leven.“
Plaquette NS station Winschoten
Onthulling: 29 oktober 1992
Op de muur bij de oude ingang van het perron van het NS-station van Winschoten aan de Stationsweg 22 is een metalen plaquette aangebracht. In het midden bevindt zich een grote Davidster. Aan de linkerzijde is een Nederlandse tekst en aan de rechter de tekst in het Hebreeuws. Deze plaquette herinnert aan de 500 Joodse inwoners van Winschoten en omliggende gemeenten die weggevoerd en vermoord zijn.
De Nederlandse tekst aan de linkerzijde op de plaquette luidt:
“3/4 oktober 1942 – 3/4 oktober 1992
Ter herinnering
aan de ongeveer 500 joodse burgers
van Winschoten
die per trein werden weggevoerd
naar Westerbork
en vandaar naar concentratiekampen
in Duitsland en Polen.
In deze kampen werden er uiteindelijk
446 omgebracht.”
Zuil Joodse begraafplaats
Bij de Joodse begraafplaats aan het St.-Vitusholt in Winschoten staat
een stenen zuil op een gedeeltelijk ommuurd pleintje. Het is een monument ter herinnering aan de Joodse inwoners die weggevoerd en vermoord zijn.
De tekst op de zuil is zowel in het Nederlands als het Hebreeuws geschreven. Beiden betekenen hetzelfde en deze tekst luidt als volgt:
“Blijvend zij de herinnering aan
de kinderen onzer gemeente
446 in getal.
Door de wrede handen der vijanden
van ons weggerukt
in de jaren 5702-5705 / 1940-1945.
Mogen zij zetelen in Gods lichtglanzen“
De Klaagmuur
Onthulling: 1977
Dit oorlogsmonument is van de hand van beeldhouwster Marijke Ravenswaaij-Deege en een gedenkmuur met in het midden een reliëf van de Klaagmuur in Jeruzalem met twee Joodse mannen ervoor. Aan weerszijden bevindt zich een reliëfplaat van natuursteen met daarop bronzen platen. De middenplaat is 1 meter 50 hoog en 1 meter breed. De zijplaten zijn 1 meter hoog en 70 centimeter breed. Oorspronkelijk stond dit monument aan het Israëlplein, maar in 1996 is het verplaatst naar het terrein voor de voormalige synagoge aan de Bosstraat 24.
De tekst op dit monument luidt:
“vanwege de tempel, die verwoest is
zitten wij eenzaam neder en wenen
vanwege de muren, die gescheurd zijn
vanwege onze glorie, die verdwenen is,
vanwege onze grote mannen, die weg zijn,
vanwege de kostbare stenen, die verbrand zijn,
vanwege de priesters, die struikelden,
vanwege onze koningen, die God hebben veracht.
zitten wij eenzaam neder en wenen“
Bronnen:
Comité 4 en 5 mei
Groninger Archieven
Mens & Dier in Steen & Brons
Wikimedia
Illustraties:
Cookie Nguyen, CC0, via Wikimedia Commons
Gouwenaar, CC0, via Wikimedia Commons
Hilda Morassi, CC BY-SA 3.0 NL, Wikimedia Commons
Waymarking.com
Gepubliceerd:
15-01-2022