Het Apeldoornsche Bosch

Namenlijst Slachtoffers geboren in provincie Groningen

Hoofdgebouw Apeldoornsche Bosch ca. 1930

Op het terrein aan de Zutphensestraat 106 te Apeldoorn werd in 1909 het Centraal Israëlitisch Krankzinnigengesticht Het Apeldoornsche Bosch geopend. Het complex bestond uit een hoofdgebouw met 2 vleugels voor klasse-patiënten, 2 paviljoens voor verpleegden 3e klasse en een aantal dienstgebouwen. In 1921 werd daar nog een klein paviljoen voor 3e klasse-verpleegden aan toegevoegd. In 1924 werd op het terrein het Sanatorium Rustoord voor vrouwen geopend. In de jaren hierna werden nog meer gebouwen aan het terrein toegevoegd waaronder een Sanatorium Rustoord voor mannen en het kinderhuis Paedagogium Achisomog voor geesteszwakke kinderen.

De gemeente Apeldoorn telde in 1941 maar liefst 1549 Joden. Onder hen een groot aantal vluchtelingen, patiënten en verplegend personeel van beide verpleeginrichtingen. Tijdens de oorlog kwamen veel volkomen gezonde personen naar het Apeldoornsche Bosch in de veronderstelling dat men de inrichting en allen die zich daar bevonden wel met rust zouden laten. De arrestaties en deportaties begonnen al in oktober 1941. In 1942 werden veel inwoners van Apeldoorn weggevoerd. Inwoners van de gemeente die zich begin januari 1943 nog in Apeldoorn bevonden werden gearresteerd en overgebracht naar Het Apeldoornsche Bosch. In de nacht van 21 op 22 januari 1943 werd iedereen die op dat moment in de inrichting verbleef samen met de kinderen van Achisomog en hun verzorgers op transport gesteld. Sommige patiënten hadden nog een dwangbuis aan of waren volledig naakt. Het overgrote merendeel van hen werd direct na aankomst op 25 januari 1943 in Auschwitz-Birkenau op gruwelijke wijze vermoord. Zij werden in vuurkuilen gegooid en levend verbrand.

Joods Groningen heeft een namenlijst van slachtoffers van Het Apeldoornsche Bosch in .pdf formaat samengesteld. Het betreft een overzicht van bewoners en personeel van de inrichting die geboren zijn in de provincie Groningen. Houd u er rekening mee dat het goed mogelijk is dat zich onder hen geboren Groningers bevinden die ergens anders woonachtig waren alvorens terecht te komen in Apeldoorn. Indien bekend, wordt gemeld of iemand werkzaam was bij de inrichting en in welke functie dit was. De namenlijst kunt u bekijken en indien gewenst downloaden.

Meer informatie over het Apeldoornsche Bosch kunt u vinden op de website van het Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch.

Via de website van Delpher kunt u 6 edities lezen en downloaden van het blad “Apeldoornsche Boschblaadjes” een uitgave van het Centraal Israëlitisch Krankzinnigengesticht in Nederland.

N.B. de namenlijst is op 14-09-2023 aangevuld met nieuwe namen en informatie.


Bronnen:
De Stentor
Groninger Archieven
John Stienen
Joods Apeldoorn
Joods Monument
Stadsarchief Amsterdam

Illustraties:
Wikimedia

Laatst bijgewerkt:
17-01-2024