Kamp Kloosterhaar was, evenals Kamp Balderhaar, oorspronkelijk opgezet als werkverschaffingsproject voor werkloze Nederlandse mannen. Hiervan zijn er meerdere, in met name Noord- en Oost-Nederland, opgezet enkele jaren vóor WOII. De kampen waren min of meer gelijk ingericht. Er was plaats voor 96 werklozen verdeeld over 2 barakken met daarin 12 wooneenheden, een kantine, keuken, schillenhok en woongelegenheid voor de kok, G.J. Reusink, die tevens als beheerder fungeerde. Het kamp was gelegen aan de Groenendijk nabij Kloosterhaar en werd op 2 mei 1938 in gebruik genomen.
In april 1942 werd opdracht gegeven het kamp te ontruimen en voor te bereiden op de komst van Joodse arbeiders in de leeftijd van 17 tot 55 jaar. De eerste groep die arriveerde waren Joodse Groningers die op 10 juli 1942 aankwamen op station Mariënberg en vandaar met een bus naar het kamp werden gebracht. Het kamp werd geleid door een NSB’er en de mannen die er te werk gesteld waren moesten landarbeid verrichten voor de Nederlandse Heidemaatschappij.
In de nacht van 2 op 3 oktober 1942, nota bene gedurende de sjabbat werden de mannen afgevoerd naar het doorgangskamp Westerbork. Wrang detail hierbij is dat het die 3e oktober bovendien de laatste dag van Soekot (Loofhuttenfeest) was oftewel Sjemini Atseret. De mannen moesten lopend naar station Bergentheim waar ook de mannen uit Kamp Balderhaar naartoe gebracht waren. Via Zwolle werden zij met de trein naar Kamp Westerbork afgevoerd. Tegelijkertijd werden ook hun gezinnen uit hun huizen gehaald en naar Westerbork afgevoerd waar ze kortstondig met elkaar herenigd werden. Helaas was dit slechts van korte duur want al snel werden ze op transport gezet naar o.a. Auschwitz waar de eerste mannen reeds op 12 oktober 1942 vermoord werden.
In 2005 heeft een speciaal in het leven geroepen werkgroep bij beide voormalige werkkampen monumenten geplaatst om deze zwarte geschiedenis niet meer in de vergetelheid te laten geraken!
Naast de monumenten wordt de geschiedenis van deze Joodse werkkampen ook levend gehouden in een permanente expositie in het Streekmuseum Kloosterhaar-Balderhaar. Dit museum, in 2013 opgericht door Freddie Ekkel, is sinds januari 2020 ondergebracht in een stichting met ANBI status. Een film over Kamp Kloosterhaar is te vinden op de Mediapagina.
Bronnen:
Streekmuseum Balderhaar-Kloosterhaar
Boekje ‘Joodse werkkampen Balderhaar en Kloosterhaar’
Illustraties:
© Streekmuseum Balderhaar-Kloosterhaar
Laatst bijgewerkt:
06-09-2022